Günümüzde child derece sık rastlanan durumlardan biridir bağımlılık. Çeşitli durumlara, etkinliklere veya maddelere bağımlılıkların oranının gitgide arttığını da görmekteyiz. Bağımlılık kişinin kullanılana, tüketilene ya da ilişkilenilene tekrar, öncesinde zihinsel bir süzgeçten geçirmeksizin kendini maruz bırakması olarak tanımlanabilir. Madde bağımlılığı, alkol bağımlılığı, kumar bağımlılığı bağımlılık türlerinin en bilinen çeşitleri iken gelişen teknoloji ve present day yaşamın getirdikleriyle birlikte ekran bağımlığı, sosyal medya bağımlılığı, alışveriş bağımlılığı, spor bağımlılığı ve ilişki bağımlılığı gibi yasa dışı olmayan ve hatta toplum tarafından pekiştirilebilen bağımlılık türleri de bulunmaktadır.
Bağımlılık aynı zamanda hepimizin zihninde öyle ya da böyle bir şekilde yer kaplayan da bir konu. Kimimiz ilişkilerde bir başkasına bağımlı olmaktan, kimimiz keyfine tükettiğimizi düşündüğümüz gıdalara, maddelere bağımlılık geliştirmekten, kimimizse ihtiyaç nedeniyle kullandığımız ilaçlara veya ruhsal sağaltım amacıyla başvurduğumuz terapilere bağımlı olmaktan endişe ediyoruz. Peki hakikaten ondan korkmalı ve mümkünse kaçınmalı mıyız?
Bağımlılık
Aslında bağımlılık insan canlısında daha hayata gelmeden önce var olan bir durum… Bizler anne karnındayken onun bedeninin bize yuva olmasına, bizi korumasına ve beslemesine muhtacız. Dünyaya doğduğumuzda da benzer ihtiyaçlar devam eder; bakım verenin varlığı, kapsayışı olmadan hayatta kalamayız. Bu minvalde esasen bizler doğmadan önce de doğduktan sonra da birilerine bağımlıyızdır; çünkü o kimse(ler) olmadan hayatta kalmamız pek de mümkün değildir. Başka bir deyişle, var oluşumuz özü gereği bağımlıdır.
Yenidoğana can suyu veren annedir. Annenin bebeğin ihtiyaçlarını doğru okuması ve yeterince karşılaması onu zaman içinde bireyselleşmeye, ayrışmaya hazırlar. Aralarındaki alışverişin ahenk ve uyumu bebeğin doyumunu, hazzını, inner self gücünü belirler. Eğer anne ve yavrusu bebeğin bakıma ve ilişkiye muhtaç olduğu bu dönemde ciddi uyumsuzluklar yaşar; dönemin ihtiyaçları gerektiğince karşılanamazsa veya zamanla kademeli olarak azaltılamazsa birçok problemin temeli oluşmaya başlar. Anne kadar babanın rolü de hayatidir. Babasal işlevler açısından; sınırların çok katı ve cezalandırıcı olması veya aşırı denetimsizlik ciddi sorunlara davetiye çıkaracaktır. Bu sorunlardan biri ergenlik ve/veya yetişkinlikte görülebilecek olan, istenmeyecek bağımlılıklardır.
Bağımlılık yoluyla kişi hazza, rahatlamaya, ani ve hızlı doyumlara ulaşmaya çalışır. Bununla birlikte hayatının kontrolünü eline aldığına dair bir illüzyona da kapılır. Bu sayede bir durumun, deneyimin ya da duygunun ona dayanılmaz gelen ağırlığından veya yoksunluğundan kendini kurtarmış olur. Fakat bu kurtuluş esasen kısa süreli ve işlevsizdir. Nitekim bağımlılıkta tekrar aynı kısır döngüye girilir; önce acı veya yokluk, sonrasında uyuşma veya uyarılma yoluyla gelen suni haz, ardından da bunlardan arınma ve en başa dönme…
Bireyselliğe giden yol bağımlılıktan geçer. Ilkin hepimiz kapsanmaya, beslenmeye ve bakım verene bağımlıyızdır. Ne zaman ki sağlıklı ayrışmayı gerçekleştirebilecek koşullar sağlanmaz, bağımsızlığımızı kazanma yolunda dönemin doğal ihtiyaçlarından mahrum kalırız veya onlara aşırı maruz kalırız, o zaman yakın veya uzak gelecekteki patolojik, sağlıksız bağımlılıklar geliştirmeye elverişli bir yapıya sahip solidness geliriz.
Terapi ve Bağımlılık
Terapide terapist kişiyi, onun biricikliğini ve ruhsallığını kapsayarak ve sınırları istikrarlı biçimde koruyarak her türlü bağımlılıktan sağaltabilir. Böyle bir terapi sayesinde birey, yaşamındaki seçim şansının bir psikoloğun varlığında farkına vararak ideallerine ve arzularına hizmet etmeyen sağlıksız tutumları ve zedeleyici örüntüleri değiştirmeye doğru yol alabilecektir.